Savijač pupoljka

Savijač pupoljka ili ružin savijač (Archips rosana) je vrsta moljca čije gusenice štetno utiče na jabuku. Njegova karakteristika jeste da plod zbog njega postaje deformisan i postepeno truli. On se javlja već na samom početku vegetacije, pa je potrebno reagovati blagovremeno. On je poznat u svetu i pod nazivom evropski savijač lista.

Ime je dobio po tome što se uvija u biljne delove, pa je zbog toga veoma otežano dopreti do njega i uništiti ga. Osim što oštećuje listove, on se hrani pupoljcima i mladim plodovima, zbog čega može napraviti velike probleme u prinosu i kvalitetu.

Izgled

Raspon krila ovog insekta je između 15 i 24 mm. Mužjaci su nešto manji od ženki i svetlije su boje. Krila su im braonkasta sa nešto tamnijih šara na sebi. Glava je okrugla i svetlija u odnosu na ostatak tela, a na sebi ima par krupnih očiju i dve antene. One su blago usmerene u levu i desnu stranu i služe im za bolju orijentaciju.

Ružin savijač ima larvu (gusenicu) koja je zeleno-žute boje. Njeno telo je sačinjeno od segmenata koji na dnu imaju po dva para tankih nogu. Glava im je crvena i ispupčena ka gore.

Ciklus razvoja

Savijač pupoljka je insekt koji ima jednu generaciju godišnje, a prezimljava u obliku jaja u svom jajnom leglu. Ona se mogu uočiti na glatkoj kori grana ili na samom stablu. Iz njih se legu larve – gusenice, koje se instinktivno dovlače do listova i pupoljaka. One se pile sa pojavom prvih pupoljčića, negde prve polovine aprila.

Lutke se pojavljuju sredinom maja, odnosno 25 do 40 dana pošto su larve izbile iz jaja. One se obično nalaze u listovima koji su uvijeni. Nakon 8 do 16 dana iz njih izleću mladi moljci, a prisutni su do sredine jula meseca.

Savijač pupoljka je karakterističan po tome što leti samo noću, pa ga je teško zapaziti. Već posle izlaska iz faze lutke oni počinju da se pare. Jedna ženka je u stanju da položi oko 180 jaja, a to čini tako što ih grupiše u jajna legla. U svakom se nalazi oko 60 jaja, koja su zbijena jedno uz drugo i prekrivena svilenkastim pokrovom. Ona tu ostaju do sledeće godine da prezime.

Šteta koju pravi savijač pupoljka

Kao i sve vrste gusenica, tako se i ove hrane biljnim sokovima i delovima tkiva. Ipak, najveću štetu prave kada počnu nagrizati otvorenim cvetovima jabuke. Tada kreću da pletu svilene niti oko njih, kao i oko listova. To čine tako što ih saviju po dužini ose glavnog nerva, tu se zavuku i hrane.

Kada se formiraju plodovi, tada prelaze na njih; grizu njihovu površinu, zbog čega jabuka postaje deformisana. Veoma često dolazi i do pojave crvljivosti, pa je napadnut plod neupotrebljiv ukoliko je prisustvo gusenica i moljaca pojačano.

Mere zaštite i suzbijanje

Potrebno najpre utvrditi brojnost njegovih legla kao i količinu pupoljaka koji su zahvaćeni napadom. Od pomoći mogu biti feromonske klopke, a prag štetnosti zavisi od onog koji je zacrtan na uputstvu za upotrebu.

Korisno je pre početka perioda vegetacije primeniti metod premazivanja biljke, za šta je najbolje mineralno ulje i sredstva na bazi bakra. Kada se pojave prvi pupoljci, ali i kada nastupi cvetanje, efikasni su i fungicidi. Da bi se očuvao plod i list, potrebno je koristiti insekticide ili piretroide. Efikasna su standardna i univerzalna sredstva protiv moljaca, ali je potrebno obratiti pažnju na doziranje.

Prema nekim istraživanjima na suzbijanje larvi mogu uticati određene vrste parazitskih osa. To su: Scambus calobatus, Tranosema rostralis, Gregopimpla inquisitor, Itoplectis maculator. Savijač pupoljaka se može pomoću ovih osa najverovatnije držati pod kontrolom, međutim istraživanja u tom pravcu su tek krenula.