Dud je voćka poznata pod nazivom još i murva, što je samo varijanta naziva na latinskom.Nakon drugog svetskog rata su bili sađeni u velikom broju u Vojvodini jer su upijali dosta vlage. Istovremeno su se beli dudovi koristili za uzgoj svilene bube.
Postoje tri vrste duda:
- Beli dud (morus alba)
- Crni dud (morus nigra)
- Crveni dud (morus rubra)
Danas se uzgoj duda ne obavlja na velikim površinama kod nas. Plodovi koji se prikupe se najčešće koriste za proizvodnju rakije. Dudovo drvo je cenjeno za proizvodnju buradi u kojoj će se držati rakija da odleži.
Izgled
Dud je drvo koje može da naraste u visinu do 20 metara. Krošnja je loptastog oblika, a listovi su blago nazubljeni po ivici. Dužina listova je obično oko 10 cm.
Cvetovi su jednopolni i na drvetu su prisutni muški i ženski.
Dudovi plodovi su jagodastog oblika koji su veličine oko 2 cm. Najviše posećaju oblikom na plodove maline ili kupine i slatkog su ukusa.
Koren je kod ove voćke dobro razvijen i prodire duboko u zemljište, te iz tog razloga dosta dobro podnosi sušne periode.
Plod belog duda
slika pruzeta sa sajta badger.uvm.edu
Plod crnog duda
slika pruzeta sa sajta dictionary.sensagent.com
Plod crvenog duda
slika preuzeta sa sajta thecitrusguy.blogspot.com
Pored ove tri sorte dudova koje se koriste radi dobijanja plodova. Dosta pažnje u poslednje vreme privlači ukrasna forma duda, nazvana žalosni dud. Za potrebe hortikulture je razvijeno više različitih formi, od kojih imamo sorte koje rađaju i one koje ne rađaju. Ta forma nastaje kalemljenjem na stablo redovnog duda, tako da po visini postoje brojne varijante.
Naziv se formira tako što se na kraju latinskog naziva dodaje reč “pendula”, tako beli viseći dud imao naziv Morus alba ‘pendula’
slika pruzeta sa sajta arborwest.com.au
Treba spomenuti nerađajući dud koji se ponegde još naziva i jalovi. Ovde je u pitanju varijetet belog duda koji je selekcionisan u pravcu dobijanja što više lisne mase. Za njega je karakteristično da nema plodova i da su mu listovi većih dimenzia u odnosu na redovne dudove.
Gajenje duda
Jedna od bitnijih stvari kad je gajenje duda u pitanju jeste da uspeva do nadmorske visine od 400 metara, mada može da uspevaju neki varijeteti do visina od 1 000 metara. Razmak između biljaka prilikom formiranja vočnjaka mora biti dovoljan da omogući dovoljno mesta kad se dud razvije da može normalno da funkcioniše.
Dud inače može imati prečnik krošnje do 10 metara, ali se pri planskom gajenju to svodi pravilnim orezivanjem na manju meru. Takođe je poželjno da se visina duda održava na manjoj visini, da bi se mogla lakše obaviti berba.
Razmnožavanje duda se može obaviti sadnjom semena ili iz reznice. Mada se mogu postići dobri rezultati sa semenom, ipak se najčešće razmnožavanje obavlja iz reznica, vegetativnim načinom. pri proizvodnj duda iz reznica njihova dužina obično bude 30 cm, a u zemlju se pobadaju teko da iznad visine tla vire dva ili tri pupoljka.
Prve plodove dud daje kada ima 3 – 4 godine, a ozbiljniji rod tek nakon 6 godine. Cvetovi se pojavljuju tokom maja meseca, a plodovi počinju da zore tokom juna meseca i nastavljaju u julu. Kako se na njemu kasnije razvijaju cvetovi ne postoji opasnost da mu naškode pozni prolećni mrazovi.
Od bolesti duda treba spomenuti: Septogleum mori (žute pege), Bacterium mori (prozračne pege) i Polyporus hispadius (bela trulež).
Teme na poljoinfo forumu:
